De laude Cestrie - Lucian
Edited by Mark Faulkner
Excerpt 26
[Folio 60r]
Edes denique
memorata uelut Dei castra fouet in Cestria,
1
uidimus momentis nostris quod utinam maneat
sempiternis.
Quod siquis sciolus rerum et locorum
permiserit euidenter et bre
uiter inferre uerum,
cognationem exigit porta cum patria,
quod cuidam innotuit experientia
propria,
qui plusculum in pane
contractior et
constrictus a panis fuit erogatione se
motus.
2
¶Recordetur qui intelligit quod hic legit, quod
scriptor honeste tangit.
Illud etiam intuendum, qualiter ipsum uirginis monasterium
ambiatur
quatuor mansionibus
alborum monacorum
,
3
. qui Reginam celi
profitentur dominam,
4
ad consolationem
presentis exilii et
requiem futuram.
Nam a fronte Cumbermare
et a tergo Basinwerc
et a lateribus, ad euidentissimum modum
crucis, competenter
et pulcre distinctis spaciis a quattuor
monasteriis, uelut
preconum laudibus comendatur,
ut almum et album sit
quicquid medium
inuenitur.
5
Quippe instar uitalis ligni et
dominici
patibuli, que ab oriente in occidentem protensa sunt,
paululum longiora sunt,
et que ab aquilone in austrum,
iuxta
transuersum crucis lignum, breuia sunt.
Que percipit
lector, nonne perspicit
habitator?
Quociens recordamur,
animo
reparamur.
Rebus ostenditur quod stilus loquitur.
Excerpt 27
[Folio 87r]
Iste
est igitur Michael prepositus Paradisi,
quem honorificant
i
***
angelorum ciues,
per quem Deus
uoluit glorificare Cestrenses.
Et quo ante diuinitatis aspectum dignior
assistit,
eo dulcius in suo ministerio Cestriam complectitur et
custo
dit.
Et qui de arce
celesti auctore Deo conatus impi
os
eliminauit,
ipse Cestrie inimicos propellit et
extin
guit.
Qui etiam, prudentiores ammonens
consequenter,
ad austrum posuit tentorium suum
ut quos ab aquilonis
latere gloriosa uirgo Wereburga uictores
probat,
ad uerum requiem et meridianam lucem ipse perducat.
ii
Michael et Wereburga.
Isti enim simul unius platee duo inicia
sortiti, conue
nientissime susceperunt asseruandas
portas geminas
quia semper est angelis cognata
uirginitas.
Hec
prope portam Angeli dixisse
sufficiat,
ut ad ea, que
secuntur, series destinata
pertendat.
Quod si recapi
tulari breuissime quatuor
ingressus portarum placet:Recapitulacio.
Iohannes
uigilat ab oriente ut felicitas
oriatur,
Petrus
ab occidente ut iniquitas
moriatur,
Wereburga
ab aquilione ut hostilitas
confundatur,
Michael
a meridie ut eternitas
conferatur.
Qui et alios
secum habent
excellentissimos et idoneos urbis uigi
les et ciuium
protectores
qui sufficiant et suaue du
cant habitatores amplecti et
fouere
et ante Dei
pre
sentiam precibus comendare.Limphas Dei quo plus biberis, dulciores inuenies; hoc habet
usus, crede ueteribus.
Nam cum pleni sint
dulcedine et
sanctitate,
in eternitatis fonte bibunt,
***
quam misericorditer et benigne pupillis
oporteat prouidere.
Haec de quatuor portis tuis pingenda credidi,
ciuitas Cestria,
ut quod habet lector in litera,
teneat habitator
in oculis et memoria.
Memor tui sit superna pietas et
eterna
clementia,
quae me
olim in primis annis alu
isti
et cum nequirem discernere inter
opposita,
6
literis institu
isti.
Aucta sis Dei beneficiis et celesti
misericordia, dulcis et
alumpna prouincia,
merearis auxilium et protec
tionem apud
uniuersitatis
Auctorem.
Aperiat tibi
sua uiscera,
qui nostras lauit maculas in columpna
sancte
crucis arborea
et in eius gratuleris nomine qui plenus
est nectarea pietate.
Apparatus Criticus
- i.
- honorificant] honorifi bod Back to context...
- ii.
- perducat] producat ta Back to context...
Footnotes
- 1.
- Lucian alludes to the possible derivation of Cestria, the Latin name for Chester, from Latin Castra, 'camp', an etymology quoted by Bradshaw and interpreted as a reference to Chester's Roman history. Lucian christianises the etymology by making Chester a Dei castra, 'divine fortress'. Dei castra was indeed a common medieval Latin circumlocution for 'monastery' (DML castrum, 1c). Back to context...
- 2.
- Lucian is punning here on the near homophones, porta, 'gate' and patria, 'suburb'. His point seems to be that the inhabitants of the suburb know St Werburgh's to nourish Chester, because they can receive both literal and spiritual bread from the monastery, that is, both alms and the eucharist. When Lucian was writing, St Oswald's parish covered a large area, including the North East part of the walled city, the abbot's manor of St Thomas outside the North Gate, and other monastic estates further afield. The chief place of worship for the parishioners was the altar of St Oswald in the south nave aisle of St Werburgh's. See Lewis and Thacker 2005, 150-1. Back to context...
- 3.
- There is a cross-shaped diagram illustrating the location of these four monasteries in the lower margin of fol. 60v. It is reproduced as the frontispiece of Taylor 1912 Back to context...
- 4.
- i. e. the Virgin Mary Back to context...
- 5.
- Lucian is referring to Basingwork, Combermere, Stanlow and Poulton. Basingwork, Flintshire was founded in 1131 as a dependency of Savigny by Ranulf II. Combermere, another dependency of Savigny, was founded in 1133. Poulton and Stanlaw, both like Combermere in Chester, were daughter houses of Combermere founded in 1146x1158 and 1172 respectively. For further details, see Knowles and Hadcock, 1971, 110-28. Back to context...
- 6.
- This suggests Lucian received an education in dialectic at St John's: see DML opponere, 13. Back to context...