De laude Cestrie - Lucian
Edited by Mark Faulkner
Excerpt 27
[Folio 87r]
Prospiciat paci tue gloriosa uirginum uirgo,
1
que purissimum pectus aperuit
uestiende
ueritati,
ut possemus in terris filium Dei
quamuis indignis et
culpabilibus oculis intueri.
Et ipsa
enim misterio dulci duas sibi
uoluit
basilicas
infra
muros tuos edificari
euidenter ostendens quod et te
protegat
in presenti et eternam tibi, si grate seruias,
uitam,
sufficiat emereri.
In una comes
caput ciuium
cum sua curia pro more obseruat
diuina sollempnia,
2
in altera basilica miraculum prebetur cum
muliebris
sexus mirabiliter preliatur.
3
Dormis dilectissima ciuitas ad spectaculum;
negligentia tibi grauat
palpebras
oculorum.
Curris frequenter aspicere
***
canum
rictus,
ferocias molosorum,
quam horrende tauros
lacerant et artus
ursorum.
Ante annos paucissimos
erumpens extra
muros prosiluisti,
omnis etas, sexus, condicio
cucurrit,
uix anicula sub tecto remansit, De colludio illo, ante Iohannem filium regis et
Filippum de
Wirescestria
i
.
4
spectari
duos armis septos et equis
impositos,
quadam loci planicie
ut fidenter dicam
futurorum presagio contendere,
5
cum pro suo
modo sine militari
exercitio,
tamen uirtute uesana coram
filio regis et quodam altero de proceribus
regni sine ludo
luderent
et pro laude labili multis intuentibus
actis cal
caribus et calentibus animis
decertarent.
Ibi tamen iuxta
uotum tuum Anglus
preualuit
et emulum insecutus
artauit,
ut maiorum tumor ceperet
et minorum tenor
cresceret,Nota hoc.
pluribus illud spectantibus prudentibus
aliud
expectantibus.
Set siue hec magna signauerint, siue
modica, siue nulla,
uacante nugacitatis aspectu,
confer te ad spectacula puritatis, pulcritudinis, pacis,
pensa quam pium, quam preciosum lucere
in
terris uitam angelorum.
Habes non extra set intra
murum, De sanctimonialibus, ancillis Dei.
merum et mirandum uirtutis argumentum.
Excerpt 28
[Folio 111v]
Itaque lector
meus attendat,
qualiter ipsa
domina nostra uirginum Virgo,
quam, sicut res docent,
duas habere memorie sue
basilicas
diximus infra muros
urbis,De
basilicis Domine
nostre, benedicabilis Marie
.
terciam
sibi constitui placuit extra muros,
uicinam ecclesiae
Iohannis Domini precursoris,
6
pulcro uera
citer ordine, gestorum
plenissima racione.
Nempe
apud Nazareth
Galilee, olim saluata ab archangelo,
cum concepisset de spiritu sancto plena gaudiorum,
propter salutem orbis
terrarum,
exurgens cum festinacione abiit in montana (Luke
1:39)
et intrauit domum Zacharie et salutauit Elisabeth (Luke
1:40) cognatum suam.
Nimi
rum ex celesti nuncio et comuni
gaudio omnium condi
torum suaue nimis ac sullime editura
colloquium,
pariter et seni ac prouecte mulieri
ipsa expedicior et
***
liberior, facilior et
fecundior,
quamuis altior et eminenti
or tamen uirgo iuuencula, prebitura
pietatis ob
sequium,
iam in suo portans utero filium,
qui post
ea lauit pedes apostolorum.
Iustissime igitur atque pulcher
rime apud
nostram Cestriam, pro sua matre
matri Domini quasi
refundens uicem¶De
processione que sit festis diebus a clericis Cestrie inter
duas basilicas
. suae in Christo familie,
inspirauit
Iohannes Baptista
consuetudinem,
ut festis
temporibus atque dominicis
diebus,
coris incedentibus et uoci
bus dulcissimis
resonantibus,
gloriosae
uirginis ac Domini genitricis ecclesiam
deuotissime satagant uisitare
et consuetis officiis pro more uenerabilis
cleri,
ad Eterni
Regis gloriam officiosissime salutare.
Veraciter tanquam
diceret Baptista clarissimus sibi
ministrantibus rebus
simul et racionibus.
Quia tria uidentur in temporibus,
semel,
sepe, ac semper,Semel, sepe, semper:
unum montanis Iudee,
alterum Cestrie, tercium in
eternitate. per humilitatem et iusticiam
contendere satagamus,
7
et reddamus regine celi officii
et gratie fecundissimum
fenus,
ut crescentibus comodis,
quia semel in terris dignata est meam matrem salu
tare,
nos ei sepe curemusdignissimas laudes salu
tando
refundere,
quatinus eius gloriosis precibus
mere
amur in celis,
semper et aeternaliter himnos nostros cum
angelis sociare.
Hec cum ita sint, ut dicamus
pauca que
restant:
intendat Cestriae
habitator,
***
exeunti portam
orientalem, qualiter ei
trinus uiarum
trames aperitur
et pulcra super locorum uocabulis,
que se
offerunt, consideracio inuenitur;
nec solum
pulcra, set etiam
iocunda.
Nam progressus paulu
lum a ciuitate si directus
incedit,
statim a fron
te uenientem locus excipit,
quem nominant Villam
Christi;De
triuio Cestrie
quod aperit exeuntibus et plures latuit de proxime
uicinis.
si uero flectit ad dexteram alter locus, quem
uocant
incole, Veterem
Vadum;
si autem uertitur ad sinistram,
uenitur
ad locum, quem de latibulis insidiantium,
recte dicunt
Vallem Demonum.
Apparatus Criticus
- i.
- Wirecestria] Warecestria ta Back to context...
Footnotes
- 1.
- Lucian begins to talk about the Virgin Mary. Back to context...
- 2.
- This is the church of St Mary on the Hill, granted by Earl Ranulph to St Werburgh's in the mid twelfth century. Back to context...
- 3.
- This is the Benedictine nunnery of St Mary, founded in the mid twelfth century by Ranulph II. See Harris, 1980, 146-50. Back to context...
- 4.
- Philip of Worcester was one of the household knights of Prince, later King John. He witnessed 15 comital acta before 1194 and reappeared in John's royal household: see Church 1999, 22. Taylor 1912, 10 suggests the combat took place in 1186, when John and Philip were waiting at Chester to sail to Ireland. The Annales Cestrienses imply that Philip was John's deputy in Ireland: Christie, 1887, 33, 35. Back to context...
- 5.
- Given the anonymity of the two protagonists, it is difficult to say why their combat should have been a prognostication of future events (futurorum presagio). Back to context...
- 6.
- This is the White Chapel, a chapel dedicated to St Mary within the precincts of St John's, which was in use as a grammar school in 1353. It was mentioned in the Domesday Book as a monasterium. Back to context...
- 7.
- Lucian uses the exegetical technique of allegory to trace the historical and spiritual resonances of Mary's visit to Elizabeth. Note how he conflates the spatial (Judea, Chester) and temporal (eternity). Back to context...